“Azərbaycanla Ermənistan Zəngəzur dəhlizinin açılmasını sülh müqaviləsindən çıxarıb, sonraya saxlamışdı. Amma Rusiya tərəfi bunu israrla gündəmə gətirib”.

Bunu Musavat.com-a politoloq Məhəmməd Əsədullazadə Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı intensivləşən müzakirələr barədə danışarkən deyib.

Siyasi şərhçi bildirib ki, MDB dövlət başçılarının sammitində Vladimir Putin Nikol Paşinyanla Zəngəzur dəhlizini müzakirə edib:

“Hətta bu görüşdən sonra Paşinyan Rusiyanın bu yola nəzarət edəcəyini İrəvanda açıqladı. Səhərisi gün isə Ermənistan XİN bu açıqlamanı təkzib etdi. Ermənistan Rusiyanın bu yola nə monitorinqinə, nə də nəzarət etməsinə razıdır. Çünki Rusiyanı ölkəsindən tam çıxarmağı hədəfləyib. ABŞ Ermənistana bu yolu Rusiyanın nəzarətinə verməyi qadağan edib”.

M.Əsədullazadə hesab edir ki, hazırda Zəngəzur dəhlizinin açılması məsələsini müzakirəyə vaxt itirməkdənsə, sülh müqaviləsinin bağlanmasına çalışmalıyıq:

“Sülh müqaviləsi bağlandıqdan sonra dəhliz də açılacaq. Azərbaycan Kalininqrad variantını təqdim edib, İrəvan da buna razıdır. Ermənistanın söz oyunları əsasən Rusiyanın bu yola nəzarət etməsinə icazə verməməsidir. Düşünürəm ki, dəhlizlə bağlı hər hansı bir hərbi toqquşma olmayacaq. Rusiya prosesdən çıxarsa, Azərbaycan və Ermənistan razılaşacaq. Burada problemi Moskva yaradıb. Çünki Kreml dəhlizə nəzarət etmək istəyir. Zəngəzur dəhlizi geoiqtisadi layihədir və Orta dəhlizin əsas seqmentidir. Təbii ki, Rusiya bu yola nəzarət etməkdə israrlıdır. Bunu da Qərb istəmir. Azərbaycanın da marağında deyil üçüncü qüvvə bu yola nəzarət etsin. Bu dəhlizə yalnız Azərbaycan və Ermənistan özü nəzarət edə bilər”.

Ekspert MDB dövlət başçılarının Rusiyadakı son sammitində Azərbaycan, Rusiya və Ermənistan liderlərinin konfidensial görüşünün keçirildiyi barədə iddialardan bəhs edərkən bunu mümkün sayır:

“Məhz Paşinyan İrəvandakı çıxışında Rusiyanın FTX sərhəd xidmətinin Zəngəzur dəhlizinə nəzarət edəcəyini istisna etmədiyini qeyd etdi. Belə bir görüş keçirilib ki, razılıq əldə edilib. Hazırda rəsmi İrəvan israrla belə bir bəyanatın yalnış şərh edildiyini qeyd edir. Göründüyü kimi, Nikol Paşinyan hökuməti müstəqil deyil və Qərbdən verilən direktivlərlə idarə edilir. Ermənistanın öz müstəqil narrativləri yoxdur”.

Qarşıdakı dönəmdə, BRiCS sammiti çərçivəsində razılaşma əsasında yenidən gizli görüşün keçilməsi iddiasına gəldikdə politoloq deyib ki, belə bir plan və ya niyyət varsa, Nikol Paşinyan prosesdən yayınacaq:

“Rusiya belə bir danışıqlarda və razılaşmalarda maraqlıdır. Düşünürəm ki, BRİCS sammiti çərçivəsində hər hansı bir sənəd imzalanmayacaq. Çünki Ermənistan hökuməti buna hazır deyil. Rusiya çalışır ki, belə bir sammit fonunda “sülhpərvər” olduğunu dünyaya göstərsin. Amma Ermənistan buna getməyəcək. Paşinyanın BRİCS sammitinə getməsi də dəqiq deyil.

Ümumiyyətlə, proseslər elə müstəvidə inkişaf edir ki, yalnız Azərbaycanla Ermənistan arasında ikitərəfli danışıqların davam etdirilməsi əsasdır. Rusiyanın iki ölkə arasında sülh müqaviləsinin bağlanmasında vasitəçi kimi iştirakı Qərbin Ermənistana ciddi təzyiqlərinə yol aça bilər. Ona görə də bu sammitdə hər hansı bir sənədin imzalanması gözlənilmir. Yalnız Ermənistan bütün şərtləri yerinə yetirəndən sonra sülh müqaviləsinin bağlanması mümkün olacaq”.

---

---