İşğaldan azad edilmiş ərazilərdə meşə fondu torpaqlarının hüdudlarının, eləcə də meşələrin növ tərkibinin, yaş qruplarının və ehtiyatlarının müəyyən edilməsi məqsədilə inventarlaşdırma işlərinə zərurət var.

Bunu Milli Məclisdə “Mina Təhlükəsi ilə Mübarizə - partlayıcı sursatların ekosistemə təsiri” mövzusunda ictimai dinləmə zamanı ekologiya və təbii sərvətlər naziri Muxtar Babayev deyib.

O bildirib ki, bu günə kimi regiondakı 260 min hektar ümumi meşə fondu sahəsindən yalnız Zəngilan rayonu ərazisində uzaqdan zondlama üsulu ilə cəmi 19 min hektarda meşə quruluşu işləri aparılıb:

“Meşə quruluşu işlərinin yekunlaşdırılması və bu ərazilərdə mühafizə tədbirlərinin, eləcə də idarəetmənin təşkili olduqca əhəmiyyətlidir.

Xüsusi mühafizə olunan təbiət ərazilərinin fəaliyyətinin bərpa edilməsi də prioritetlərdən biridir. Bunun üçün dövlət təbiət qoruqlarının və yasaqlıqların sərhədlərinin müəyyənləşdirilməsi, oradakı təbiət obyektlərinin inventarlaşdırılması və lazımi mühafizə tədbirlərinin görülməsi zəruridir.

“Bəsitçay Dövlət Təbiət Qoruğunun fəaliyyətinin təşkili ilə bağlı tədbirlər haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2021-ci il 20 oktyabr tarixli Sərəncamının icrası ilə bağlı Qoruğun sanitariya-mühafizə zonası müəyyənləşdirilib, əsasnaməsi və xəritəsi Nazirlər Kabinetinin Qərarı ilə təsdiq olunub. Qoruq ərazisində bioloji müxtəliflik komponentlərinin öyrənilməsi məqsədilə alimlərin iştirakı ilə məhdud ərazilərdə çöl-tədqiqat işləri aparılmış, flora və faunanın mövcud vəziyyəti araşdırılıb. 107 hektar sahəsi olan Təbiət Qoruğunun ərazisinin yarısında Şərq çinarları və digər ağaclar məhv olub, ümumilikdə flora və faunaya külli miqdarda ziyan vurulub. Lakin Qoruq ərazisində mina və partlamamış hərbi sursat təhlükəsi baxımından çöl-tədqiqat və təbiət obyektlərinin inventarlaşdırılması işlərinin yekunlaşdırılması, bu işlərə beynəlxalq ekspertlərin cəlb olunmasında gecikmələr var”.

Nazir deyib ki, Bəsitçay və Qaragöl Dövlət Təbiət qoruqlarında, eləcə də Qubadlı, Arazboyu, Laçın və Daşaltı Dövlət Təbiət yasaqlıqlarında bioloji müxtəlifliyin və ekosistemin bərpası uzunmüddətli prosesdi.

O bildirib ki, işğal dövründə baxımısız qalmış bu ərazilərdə idarəetmənin qurulması, biomüxtəlifliyinin öyrənilməsi və fəaliyyətinin yenidən təşkil edilməsində mina təhlükəsi ilə bağlı çətinliklər vardır. Bu səbəbdən digər xüsusi mühafizə olunan təbiət ərazilərində bu işlər növbəti mərhələdə nəzərdə tutulur:

“İşğaldan azad edilmiş ərazilərdə məhv edilmiş ekosistemin bərpası məqsədilə fauna növlərinin reintroduksiyası layihələri də həyata keçirilir. Bu məqsədlə Cəbrayıl rayonu ərazisinə ceyranlar, Laçın rayonu ərazisinə Şahin quşları və Şərqi Qafqaz turları buraxılıb. Su bioresurslarının bərpası məqsədilə regionun su hövzələrinə 1 milyona yaxın müttəlif növ balıq körpələri buraxılmışdır. İşğal dövründə bu ərazilərdə törədilmiş ekoloji cinayətlərin miqyası nəzərə alınaraq, mina problemi həll olunduqca müvafiq ərazilər seçilərək region üçün ənənəvi hesab olunan fauna növlərinin arıtırılması tədbirləri genişləndiriləcək.

Məlumdur ki, yanğınların baş verdiyi ərazilərdə ekoloji mühitə, biomüxtəlifliyə, meşə fondu sahələrinə ciddi ziyan dəyir. Aparılmış monitorinqlər göstərir ki, ötən dövr ərzində işğaldan azad edilmiş ərazilərdə minlərlə hektar sahədə yanğınlar baş vermişdir. Lakin mina təhlükəsinə görə yanğınların söndürülməsində canlı qüvvə və yerüstü texnikadan istifadə etmək böyük riskdir.

Bir sıra hallarda minalardan təmizlənmiş ərazilərdə yenidən təhlükə ilə üzləşirik. Bir faktı qeyd edim ki, Zəngilan rayonunda yerləşən Vejnəli qızıl yatağının ərazisi minalardan təmizlənib və orada tədqiqat və istismara hazırlıq işlərinə başlanılıb. Lakin sonradan sel suları ilə gələn partlamamış sursatlar yenidən təhlükə yaradıb. Bununla əlaqədar hazırda ANAMA tərəfindən həmin ərazilərdə yenidən müvafiq tədbirlər görülür”.

---

---