Son günlər dünyada ən çox müzakirələrə səbəb olan mövzu koronavirus peyvəndlərinin patentlərinin ləğv edilib-edilməməsi ilə bağlıdır.
“Peyvəndləri istehsal edən şirkətlərin hamısı peyvəndin formulu və texnologiyası üçün patent alıb.

Lakin bu vəziyyətin xüsusilə yoxsul ölkələr üçün dezavantaj yaratması tənqid edilir. Uzun müddətdir koronavirus peyvədnlərinin qeyri-ədalətli bölünməsinə görə patent almağın mənasız olması ilə bağlı fikirlər səsləndirilir.

"Həyatları xilas etmək yerinə mənfəət güdürlər"

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının ticarətlə əlaqəli əqli mülkiyyət razılaşmasına əsasən, böyük dərman şirkətlərinin olduğu ABŞ, İngiltərə, İsveçrə, Yaponiya, Avstraliya, Kanada və Avropa Birliyi ölkələri bu tələbə qarşı çıxırdı.

Yüzlərlə qeyri-kökumət təşkilatları və ekspertlər və ABŞ konqresinin demokratları dərman şirkətlərini insanların həyatını xilas etmək yerinə mənfəət güdməkdə ittiham edirdi.

“Bayden insanlığı seçdi”

Sözügedən təzyiqlərdən sonra ABŞ prezidenti Co Bayden peyvəndlərin patent hüququnun ləğv edilməsi fikrini dəstəkləyib. ABŞ Ticarət Təmsilçisi Katerina Tayın yayımladığı açıqlamada Vaşinqton hakimiyyətinin pandemiyanı bitirmək üçün patentlərin ləğvi məsələsinə dəstək verdiyi qeyd olunub.
CNN sözügedən açıqlamanı “Bayden insanlığı seçdi” manşeti ilə elan edib.

ÜST-dən “yaşıl işıq”

ÜST-ün baş direktoru Tedros Adhanom Qebreyesus da müzakirələrə yaşıl işıq yandırıb. O, açıqlamasında müzakirələri dəstəkləyərək bunu “COVID-19-la mübarizədə böyük an” kimi qiymətləndirib.

Putin: “Təhlükəsizliyi qarantiyaya almalıyıq”

Rusiya prezidenti Vladimir Putin də patentlərin ləğvi məsələsində müsbət mövqe sərgiləyib.
“Rusiya əlbəttə ki, bu yanaşmanı dəstəkləyir. Dəfələrlə dediyim kimi, maksimum mənfəətə fokuslanmaq yerinə, insanların təhlükəsizliyini qarantiyaya almalıyıq”. – Putin bildirib.

AB-dən OK

Avropa Birliyi (AB) də patentlərin ləğvi məsələsində ABŞ-la eyni mövqe sərgiləyib.

Merkel şübhə duyur

Almaniya kansleri Angela Merkel isə təliflərin istehsalatda ciddi qarışıqlıqlar yarada biləcəyini deyib. O, müzakirələrin kifayət qədər beynəlxalq dəstək görüb-görməməsi məsələsində şübhə duyduğunu deyərək qarşı çıxıb.

Fransadan “qlobal ictimaiyyət məhsulu” çıxışı

Fransa prezidenti Emmanuel Makron da peyvəndlərin qlobal ictimaiyyət məhsulu olması gərəkdiyini deyib.

Ərdoğan da razıdır

Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğan da G-20 zirvəsindəki lşxışı zamanı peyvəndlərin bütün insanlara çatdırılması üçün çağırış etmişdi.

Patent haqlarını müdafiə edənlər nə deyir?

Patent haqlarını müdafiə edənlər əqli mülkiyyət hüququnun araşdırma və innovasiyanı təşviq etdiyini müdafiə edir. Qeyd olunur ki, patent haqlarının ləğvi peyvəndlərin ani artırıma səbəb olmayacaq və gələcək pandemiyalarda mübarizəni çətinləşdirəcək.

Peyvənd istehsalçısı “BioNTech” şirkətinin qurucu ortağı Özlem Türeci patentlərin ləğvinin xaosa səbəb olacağını söyləyib.

Patentin ləğvi pandemiyanı bitirəcəkmi?

Müzakirələr hələ də davam edir. Əgər koronavirus peyvəndlərinin patentləri ləğv edilərsə, istehsal arta bilər. Bu da qısa müddət ərzində dünyanın COVID-19 pandemiyasından xilas olması və normal həyata qayıtmasına imkan yarada bilər.

---

---