Mərkəzi Bank oktyabrın 25-də “interchange” tariflərinin yuxarı-orta həddini müəyyən edib və bu hədd orta hesabla 36% azaldılıb. Xüsusilə bu hədd ərzaq mağazaları, apteklər üçün qəbul edilən ödənişlər üzrə 33%, yanacaq doldurma məntəqələrində 55%, digər proqramlar üzrə isə 22% azaldılıb.

“Interchange” nağdsız ödənişlərdə bankların bir-birinə ödədiyi komissiyadır və banklar bu ödənişləri “cashback” kimi istifadə edir. Bu baxımdan artıq bankların sözügedən “cashback”ləri azaldacağı və ya ləğv edəcəyi deyilir.

İqtisadçı ekspert Xalid Kərimli “açıqlamasında bildirdi ki, nağdsız ödənişlərdə bankların ticarət obyektlərindən aldıqları komissiyaların çox olması həmin obyektlərin kartla ödənişə meyilli olmamasına səbəb olur:

“Bu, həm vergidən yayınma cəhdləridir, həm də banka ödənilən haqqa görə xərcin çox olmasına görədir. Çünki nağd ödənişdə pul ticarət obyektinin birbaşa kassasına daxil olduğu halda, nağdsız ödənişlərdə vəziyyət başqa cür olur. Həmin kartların prosessinq xərci 1,5%-ə yüksəlir. Həmçinin nağdlaşdırma komissiyası və sadələşdirilmiş verginin də tətbiqi əlavə 2% xərc yaradır. Nəticədə, nağdsız ödənişlər sahibkara əlavə 3,5-4% əlavə xərcə gətirib çıxarır. Bu da onların nağd ödənişlərə meyilli olmalarına səbəb olur”.

Ekspert deyir ki, tariflərin azaldılmasında hökumətin əsas məqsədi kart ödənişlərini stimullaşdırmaqdır:

“Bu xərcləri azaltmaqla imklan verirlər ki, banklar müştərilərinə pos-terminaldan gələn vəsaitə görə komissiyanı azaltsın. “Cashback”lərə gəlincə, bu, bankların marketinq proqramıdır. Prosessinq tarifləri 1%-dən aşağı olsa da, bankların tətbiq etdikləri “cashback” 2-3%, bəzən də 5%-ə çatır. “Cashback”lər həm mağazalardan alınan tariflər əsasında, həm də bankın marketinq xərcləri əsasında ödənilir. Düşünürlər ki, bununla müştəri cəlb olunacaq və həmin müştəri kartında pul saxlayacaq ki, bunu da qısamüddətli istifadə etmək imkanları var. Həmçinin çarpaz satış imkanları yaranacaq, yəni, müştəri həmin bankın kredit və s. kimi xidmətlərindən istifadə edə və aktiv müştəriyə çevrilə bilər. Onu da qeyd edək ki, indi bazarın ilkin mərhələsi olduğundan yüksək olan "cashback" xərcləri müəyən müddətdən sonra zəifləyə bilər”.

“Ümumilikdə, tariflərin azalmasının indiki məqamda "cashback"lərin azaldılmasına ciddi təsir edəcəyini düşünmürəm”, - deyə X. Kərimli əlavə edib.

---

---